Γιά τόν πειραιά μας

Ετικέτες τοπικές ονομασίες τού πειραιά μας

τοπικές ονομασίες τού πειραιά μας

Που ήταν το Πηγάδι του Στρατιώτη; Τι «κρύβει» η Ακτή Τζελέπη; Ποιοι μύθοι περιβάλλουν την πανέμορφη πλατεία Τερψιθέας;
Κάθε γειτονιά και μια ιστορία. Κάθε δρόμος και μια ανάμνηση. Όλα αυτά- και πολλά άλλα- κρατάνε «ζωντανή» την ιστορία του Πειραιά, του Πόρτο Λεόνε- εάν προτιμάτε- και την μεταφέρουνε από γενιά σε γενιά. Σαν παραμύθι, που ξεδιπλώνεται κάνοντας μια βόλτα στις γειτονιές και αναζητώντας την ιστορία των ονομάτων τους.
Θα μπορούσε να είναι και ένα παιδικό παιχνίδι. Ένα «κυνήγι του θησαυρού», που μας καλεί να βρούμε ποια περιοχή του Πειραιά είναι το Φανάρι για να προχωρήσουμε στο επόμενο «βήμα». Δεν υπάρχει τέτοιο όνομα; Κι’ όμως έτσι ονομαζόταν, στα χρόνια της επανάστασης του 1821, το Μικρολίμανο.
«Οδηγός» σε αυτή την περιήγηση το ημερολόγιο του 2004, που δημιούργησε η δημοτική παράταξη «Το Λιμάνι της Αγωνίας» και όπως πολλά ημερολόγιά της αποτελούν πολύτιμο υλικό για το χτες και το σήμερα της πόλης.
Την επιμέλεια της συγκεκριμένης έκδοσης είχαν οι Έντζη Βενιέρη, Έστερ Καραμπίνη και Ελένη Σταματάκη, οι φωτογραφίες, που κοσμούν το ημερολόγιο είναι της Ελένης Γρηγοριάδου ενώ τα κείμενα έχουν γραφτεί από τον Δημήτρη Κρασονικολάκη.
Σύμφωνα με τον ερευνητή τα τοπωνύμια του Πειραιά αποτυπώνουν την ιστορική διαδρομή της πόλης στα βάθη των αιώνων, αφού υπάρχουν τοπωνυμία:
1. Με «ρίζες» στα αρχαία χρόνια, με πρώτο το όνομα του Πειραιά αλλά και τη Φρεαττύδα (από τα φρεάτια- πηγάδια, που υπήρχαν εκεί ή κατ’ άλλους από την ήρωα Φρεάττην), τη Μουνιχία (η Καστέλα) κ.α.
2. Από τα μεσαιωνικά χρόνια, όπως η Καστέλα, όπου από την αρχαιότητα η κορυφή του λόφου (υψόμετρο 86,59 μέτρα) ήταν ισοπεδωμένη και οχυρωμένη. Το όνομα προέρχεται από το ενετικό «καστέλο» κατά την περίοδο (1658), που η πόλη είχε καταληφθεί για τρία χρόνια από Βενετούς με αρχηγό τον Μοροζίνη, ο οποίος φρόντισε και πήρε το άγαλμα του λιονταριού, που κοσμούσε την είσοδο του λιμανιού, του Πόρτο Λεόνε.
3. Από τη νεώτερη προεπαναστατική περίοδο. Αυτά διασώζονται σε έγγραφα του Γενικού Αρχείου του Κράτους, συμβόλαια, επιστολές αγωνιστών ή αναφορές ιστορικών.
Για παράδειγμα, το Μικρολίμανο ονομάζεται Φανάρι, το Πηγάδι του Στρατιώτη «ονοματίζει» μια περιοχή πίσω από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, η Ντάπια, που σημαίνει πυροβολείο, βρισκόταν χαμηλά στην οδό Αλιπέδου, κοντά στον Ηλεκτρικό (άλλη μια ήταν στην Καστέλα), η οδός Καραϊσκάκη 4 στο Νέο Φάληρο βρίσκεται στον «Τάφο Καραϊσκάκη», η Βούλγαρη 99 στην «Καστέλα» ή «Μουνιχία» κ.α.
4. Από τα χρόνια μετά την απελευθέρωση και την ίδρυση του δήμου Πειραιά (23 Δεκεμβρίου 1835), οπότε «γεννήθηκαν» τα περισσότερα τοπωνύμια, που υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Όλα με την ιστορία τους: Ο Άγιος Σπυρίδωνας, η Ακτή Τζελέπη, οι περιοχές, που έμειναν Χιώτες- Υδραίοι- Μανιάτες και Κρητικοί, δημιουργώντας τα Υδραίικα, την Καλλίπολη κ.α, η Ακτή Ξαβερίου, το Χατζηκυριάκειο, του Βρυώνη, η πλατεία Τερψιθέας, το Πασαλιμάνι, το Τουρκολίμανο, η Γούβα του Βάβουλα, η Ακτή Καλλιμασιώτη, ο λόφος Βώκου, η Λεύκα, η Υπαπαντή ή Ταμπούρια, τα Καμίνια και η οδός Μαρμαροτούρη, που βρίσκεται εκεί και τέλος η Κοκκινιά ή Κοκκινάδα ή Κοκκινάδες.

Ο Άγιος Σπυρίδωνας: Η ιστορία του ξεκινάει από τον 16ο αιώνα, αφού από τότε στην ίδια θέση βρισκόταν το μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα.
Το μοναστήρι σχεδόν καταστράφηκε σε μια από τις τελευταίες μάχες της Ελληνικής Επανάστασης, που την είχε δώσει ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εναντίον των Τούρκων και σήμανε την απελευθέρωση του Πειραιά.
Στο μισοκατεστραμμένο μοναστήρι συνεδρίασε, στις 23 Δεκεμβρίου 1835, το πρώτο Δημοτικό Συμβούλιο του Πειραιά υπό τον δήμαρχο Κυριάκο Σερφιώτη και στις 7 Ιανουαρίου 1836 αποφασίζεται η ανέγερση του ναού με σύναψη δανείου από τον δήμο και τις εισφορές των χριστιανών, από τους οποίους συγκεντρώθηκαν 3.808 δραχμές.
Εκείνα τα χρόνια υπήρχαν πολύ λίγοι κάτοικοι στην περιοχή, περίπου 10 βλαχοποιμένες, ένας τούρκος τελώνης και ένας Γάλλος, ο Ιωσήφ Καϋράκ (υπάρχει ένας μικρός δρόμος με το όνομά του). Απ’ αυτούς σχηματίζεται μια πρώτη υποτυπώδης κοινότητα στην περιοχή γύρω από την Ακτή Τζελέπη.
Αρχικά σχεδιαζόταν η ανέγερση μεγάλου ναού, χωρητικότητας 1000 ατόμων αλλά τελικά τα σχέδια άλλαξαν και κατασκευάστηκε ένας πολύ μικρότερος, που από το 1843 ήταν ήδη σε άσχημη κατάσταση.
Επί δημαρχίας Δ. Μουτσόπουλου αποφασίστηκε η ανέγερση καινούργιου ναού και το διάστημα 1866 - 70 χτίστηκε ο σημερινός, του οποίου η αγιογράφηση ανατέθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1892 στον Β. Αντωνιάδη.

Ακτή Τζελέπη: Η ακτή- σύμβολο της ακτοπλοΐας στον Πειραιά πήρε αυτό το όνομα από τον Γιαννακό Τζελέπη, που μαζί με την γυναίκα του Φλωρού είχαν δημιουργήσει το πρώτο «ευπρεπές, πέτρινο ξενοδοχείο» του Πειραιά, για εύπορους, το οποίο βρισκόταν στη σημερινή πλατεία Καραϊσκάκη (πρώην Όθωνος και Απόλλωνος). Ο τάφος του Τζελέπη και της γυναίκας του σώζεται στο νεκροταφείο της Ανάστασης.
Η επιλογή της Αθήνας ως πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους έδωσε νέες προοπτικές στον Πειραιά. Το 1835 εύποροι Αθηναίοι άρχισαν να εξαγοράζουν εκτάσεις γης, που ανήκαν στο μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα και πωλούνταν από τον τελευταίο ηγούμενο, τον Συμεών Μαρμαροτούρη (οδός Μαρμαροτούρη βρίσκεται στα Καμίνια). Ο Μακρυγιάννης τους κατακεραυνώνει, ιδιαίτερα τον Κωλέτη.

Χιώτες- Υδραίοι- Μανιάτες και Κρητικοί: Το 1836 κατέφθασαν πρόσφυγες από την Χίο και δημιούργησαν τον δικό τους δήμο κατοικώντας στην περιοχή μεταξύ των σημερινών οδών Γούναρη (παλαιότερα ονομαζόταν Μακράς Στοάς- σήμερα αυτό το όνομα φέρει ένα μικρό δρομάκι στο κέντρο της πόλης)- Βενιζέλου- Ηρώων Πολυτεχνείου (πρώην Σωκράτους και Β. Κωνσταντίνου)- Γεωργίου Α’ (πρώην Αθηνάς).
Δύο χρόνια αργότερα και οι Υδραίοι, που απλώθηκαν στην άλλη πλευρά του λιμανιού από την Μπουμπουλίνας έως τα υψώματα πάνω από τον Άγιο Νικόλαο και το Τελωνείο (τα Υδραίικα)σε 48 οικοδομικά τετράγωνα, στο άριστο πολεοδομικό σχέδιο, που είχαν συντάξει οι αρχιτέκτονες Κλεάνθης και Σάουμπερτ.
Το 1842 οι δύο συνοικισμοί συγχωνεύθηκαν σε ενιαίο δήμο. Ο Πειραιάς μπαίνει στην περίοδο της νεώτερης ιστορίας, κατά την οποία για πολλά χρόνια θα συνεχίσει να υποδέχεται, φιλόξενα, οικιστές ή πρόσφυγες από την Πελοπόννησο (Μανιάτες Τσάκωνες, Κρανιδιώτες, Γορτύνιοι), την Κρήτη, διάφορα νησιά (Καρπάθιοι, Ψαριανοί κ.α) και Μικρασιάτες (δημιουργούν τη Νέα Καλλίπολη, που σήμερα λέγεται απλά Καλλίπολη).

Η Ακτή Ξαβερίου, που σήμερα είναι το κέντρο της κρουαζιέρας για τον Πειραιά και όχι μόνο, πήρε το όνομά της από τον Ιταλό Ξαβέριο Στέλλα, ιδιοκτήτη «εξοχικής ταβέρνας» στην έρημη περιοχή, στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα.

Το Χατζηκυριάκειο, πήρε το όνομα των δωρητών του ομώνυμου Ιδρύματος Παιδικής Προστασίας, που λειτουργεί από το 1903 (στον περίβολο του Ιδρύματος λειτουργούν, σήμερα, σχολεία ενώ δίπλα γίνεται ακόμα εξόρυξη ακτίτου λίθου για επισκευές μνημείων στην Ακρόπολη).

Η περιοχή Βρυώνη, όπου έμεναν πολλοί εύποροι πειραιώτες από τις αρχές του 20ου αιώνα. Το όνομα της, όμως, το πήρε από έναν απ’ αυτούς, τον μεγαλέμπορο Γ. Βρυώνη, ο οποίος είχε δύο αξιοθαύμαστα αρχοντικά, σχεδόν ενωμένα μεταξύ τους, στο ενδιάμεσο των οποίων δέσποζε ένα περίοπτο ρολόϊ. Λέγεται ότι βρίσκονταν στην σημερινή Ηρώων Πολυτεχνείου 100- 102.

Η πλατεία Τερψιθέας (Τέρψη- θέα), ο μύθος θέλει να έχει πάρει το όνομά της από μια πανέμορφη κοπέλα, που έμενε εκεί αλλά όπως φαίνεται πήρε το όνομά της από την ωραία θέα, που είχε προς την θάλασσα και τους λόφους του Πειραιά.
Μύθοι υπάρχουν και για άλλα ονόματα, γεγονός, που αποδεικνύει το ενδιαφέρον ειδικά των παλαιότερων για την ιστορία των ονομάτων. Ένας τέτοιος μύθος συνοδεύει και το Πασαλιμάνι, σύμφωνα με τον οποίο ένας Τούρκος πασάς πήγαινε σ’ αυτό φυσικό λιμανάκι το χαρέμι του για μπάνιο.
Όμως, δεν φαίνεται να ευσταθεί κάτι τέτοιο. Θεωρείται πιθανότερο οι ονομασίες Πασαλιμάνι και Τουρκολίμανο να οφείλονται σε τούρκικες ιδιοκτησίες, που υπήρχαν στην περιοχή.

Η Γούβα του Βάβουλα, στην είσοδο της πόλης, πήρε το όνομά της από τον γαιοκτήμονα Ηλία Βάβουλα (1793- 1878), ο οποίος είχε ιδιοκτησίες σ’ αυτή την περιοχή και είχε προσφέρει πολλά χρήματα για την ανέγερση του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου.
Σε αυτή την περιοχή λειτούργησαν τα πρώτα δημόσια πλυντήρια της πόλης σε ένα κτίριο, που κατασκευάστηκε το 1870 και ανήκε στον Ηλία Βάβουλα. Σε αυτό το κτίριο, στην διασταύρωση των οδών Ευριπίδου και Διστόμου, στεγάζεται από το 1934 μέχρι και σήμερα το 3ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά.
Το κτίριο είναι μισθωμένο και το μισθωτήριο υπογράφτηκε στις 5 Νοεμβρίου 1934 με μηναίο μίσθωμα 12.000 δραχμών.

Η Ακτή Καλλιμασιώτη πήρε το όνομά της από τον πρόεδρο της Επιτροπείας Λιμένων, του «πρόγονου» του σημερινού Οργανισμού Λιμένος Πειραιά, Δημήτρη Καλλιμασιώτη
Ο λόφος Βώκου παίρνει το όνομα από τον υδραίο αγωνιστή Δημήτρη Βώκο.
Η Λεύκα, από τις λεύκες, που ευδοκιμούσαν στις αρχές του 1900.
Η Υπαπαντή ή Ταμπούρια από τις ελληνικές και τούρκικες οχυρώσεις κατά τον Μάρτιο- Απρίλιο του 1827.
Τα Καμίνια, από την ενασχόληση των βασικών κατοίκων της (Θηραίοι, Μεγαρείς, Μυκονιάτες, Σαλαμίνιοι και Κύθνιοι) με κεραμοποιίας- καμίνια.
Η Κοκκινιά ή Κοκκινάδα ή Κοκκινάδες (από το κόκκινο χώμα ή από το χρώμα, που έδιναν στους αγρούς της οι παπαρούνες). Αναπτύχθηκε μετά το 1860 και είναι γνωστή σαν Παλιά Κοκκινιά για να διακρίνεται από τη Νέα Κοκκινιά, τη Νίκαια.
πηγή:pireas2day.gr

Ανθοπωλεια Δριμάλας

6:09 π.μ.

0 σχόλια

Ετικέτες Ναυτικό Νοσοκομείο Φαλήρου

Ναυτικό Νοσοκομείο Φαλήρου

Ιστορικό ντοκουμέντο: Ναυτικό Νοσοκομείο Φαλήρου!

Στην περίοδο του Βαλκανικού πολέμου στην περιοχή του Νέου Φαλήρου ένα γωστό ξενοδοχείο της εποχής εκείνης για τις ανάγκες του πολέμου μετατράπηκε σε Ναυτικό Νοσοκομείο.

Έκτοτε ποτέ ξανά δεν επέστρεψε στην πρώτη του χρήση αφού ακόμη μέχρι και σήμερα στο χώρο αυτό στο Νέο Φάληρο έχει ανεγερθεί ιδιωτικό θεραπευτήριο.

Διαβάστε την ιστορία του και μεταφερθείτε νοερά σε εκείνη την εποχή.

Του Σταύρου Μελά Στρατιωτικού Ιατρού

Κατά την περίοδο του Βαλκανικού Πολέμου του 1912-13, η Υγειονομική Υπηρεσία του τότε Βασιλικού Ναυτικού για τις ανάγκες του πολέμου, δημιούργησε πρόσκαιρο Ναυτικό Νοσοκομείο στο Νέο Φάληρο το οποίο στεγάστηκε στο ξενοδοχείο "ΑΚΤΑΙΟΝ" με αποστολή τη συνδρομή του Ναυτικού Νοσοκομείου Ναυστάθμου Σαλαμίνας το οποίο αδυνατούσε να καλύψει τις τεράστιες ανάγκες του πολέμου σε τραυματίες.

Το ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ χρησιμοποιήθηκε ως Ναυτικό Νοσοκομείου Νέου Φαλήρου με Διεθυντή τον επίατρο Αποστολίδη που είναι γνωστός λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας.

Η κατάσταση με τα Ναυτικά Νοσοκομεία το 1912:

Το Νοσοκομείο Σαλαμίνας ήταν στην ουσία το παλιό Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά, που ιδρύθηκε το 1869 και στεγάζονταν σε κτήριο του Τελωνείου Πειραιά, μέχρι την οριστική του μεταφορά στην Σαλαμίνα το 1890.

Δεν πρέπει να συγχέουμε αυτό το Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά με το Ρωσσικό Νοσοκομείο Πειραιά επί της οδού Μουτσοπούλου στη Ζέα το οποίο μετονομάστηκε σε Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά το 1925 όταν ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης τ απαλλοτρίωσε προς όφελος του ελληνικού δημοσίου. Αν και αξίζει να αναφέρουμε ότι και το Ρώσσικο Νοσοκομείο την περίοδο αυτή (1912-13) αν και δεν ανήκει στη δύναμη της Υγειονομικής Υπηρεσίας Β.Ν. δέχεται πληθώρα ναυτών πολεμικών σκαφών προς περίθαλψη.

Και αφού λοιπόν έτσι έχει η κατάσταση με την περίθαλψη, δημιουργείται εντός του ΑΚΤΑΙΟΝ και μόνο για τις ανάγκες του πολέμου το Ναυτικό Νοσοκομείο Νέου Φαλήρου.

Διοικητής του Ναυτικού Νοσοκομείου Νέου Φαλήρου είναι ο Επίατρος Πέτρος Αποστολίδης που είναι ο γνωστός ειδικά για τον Πειραιά ακαδημαϊκός, ποιητής και λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας. Ο Νιρβάνας αν και σύμφωνα με το πλάνο της εποχής θα διοικούσε το νοσοκομείο μόνο για την περίοδο του 1912-13, όμως το νοσοκομείο λειτούργησε ξανά και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914 - 1918) και στην Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922).

Ο Παύλος Νιρβάνας ένστολος.Διετέλεσε Διευθυντήςτου Ναυτικού Νοσοκομείου Νέου Φαλήρου

Ο Νιρβάνας περιγράφοντας την κατάσταση εντός του Νοσοκομείου που επικρατούσε τότε γράφει:

"Στα 1912 είχα την διεύθυνση του έκτακτου Ναυτικού Νοσοκομείου του Νέου Φαλήρου που είχε εγκατασταθεί στο μεγάλο ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ πλησίον του σταθμού του Νέου Φαλήρου. Από τη δοξασμένη αλλά σύντομη δράση του Ελληνικού Στόλου δεν είχαμε παρά λιγοστούς τραυματίας.

Και επειδή το νοσοκομείο είχε περισσές κλίνες, λάβαμε την διαταγή να δεχόμεθα και άντρες του Στρατού Ξηράς. Κάθε φορά λοιπόν που τα πλωτά νοσοκομεία αποβίβαζαν στην προβλήτα της Τρούμπας νέους τραυματίες το νοσοκομείο μας είχε το μερίδιό του.

Μια μέρα θυμάμαι είχαμε ειδοποιηθεί να παραλάβουμε από το "Ιωνία" έναν αριθμό τραυματιών. Ένας ανθυπίατρος με δύο νοσοκόμους είχαν κατεβεί στον Πειραιά να τους παραλάβει.

Και κατά τις οχτώ το βράδυ το τραυματιοφόρο αυτοκίνητο, μας αποβίβασε στην πόρτα του νοσοκομείου καμία δεκαρία φαντάρους και τσολιάδες με διαφόρων ειδων τραύματα.

-Έχεις σοβαρούς τραυματίες; ρώτησα τον Ανθυπίατρο που τους είχε παραλάβει.

-Οι τραυματίαι, μου ανέφερε, έχουν επιδεθεί μέσα στο καράβι και δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω λεπτομερώς τα τραύματά τους. Ένας φαντάρος όμως από αυτούς φαίνεται να υποφέρει πολύ. Βογγούσε τρομακτικά σε όλο μας το ταξίδι από τον Πειραιά. Στο παραμικρότερο τίναγμα του αυτοκινήτου ούρλιαζε κυριολεκτικώς τόσο που παραγγείλαμε στον σωφέρ να πηγαίνει όσο μπορεί σιγώτερα.

Ο κήπος του ΑΚΤΑΙΟΝ

Μια από τις σπάνιες φωτογραφίες του Ναυτικού Νοσοκομείου Νέου Φαλήρου.

Ένα από τα δωμάτια του ΑΚΤΑΙΟΝ. Χρησιμοποιήθηκαν ως θάλαμοι νοσηλείας όταν το ξενοδοχείο ''επιτάχθηκε''για να λειτουργήσει ως Ναυτικό Νοσοκομείο Νέου φαλήρου.

Από την περιγραφή του Νιρβάνα γίνεται κατανοητό ότι σε όλες τις μεγάλες μονάδες του στόλου υπήρχε η παρουσία ιατρών και νοσοκόμων που παρείχαν τις πρώτες βοήθειες εν πλω μέχρι και την μεταφορά τους στο Νοσοκομείο.

Το "ΙΩΝΙΑ" που αναφέρει ήταν πλωτό νοσοκομείο, ενώ το άλλο μεγάλο πλωτό νοσοκομείο ήταν ο "ΑΛΒΑΝΙΑ" το οποίο οργανώθηκε και συντηρήθηκε με δαπάνες της Πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη και είχε μεταφέρει πάνω από 16.000 τραυματίες, διέθετε 250 κλίνες, αριθμό απίστευτο για την εποχή εκείνη αλλά ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα.

Η παραδοξότητα της ιστορίας:

Το ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ μετά τον συμμαχικό βομβαρδισμό του 1944 καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό και ουδόποτε ξαναεπισκευάσθηκε.

Στην θέση του βρίσκεται σήμερα το ιδιωτικό νοσοκομείο. Λες και η ιστορία έπαιξε με την ιστορική μνήμη και στην θέση ενός έστω και επιταγμένου ξενοδοχείου, που έγινε Ναυτικό Νοσοκομείο, σήμερα λειτουργεί ένα άλλο νοσοκομείο, ιδιωτικό αυτή την φορά.

Πηγές:

- Υγειονομική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-13) του Πλοιάρχου (ΥΙ) Π.Ν. Αριστείδη Διαμαντή και Αρχικελευστή (Νοσ) Ιωάννη Κατσαβού

- Ένθετο "100 χρόνια από την εποποιία των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913" έκδοση Πολεμικού Ναυτικού

- Φωτογραφίες από ΕΛΙΑ

Σταύρος Μελάς Στρατιωτικός Ιατρός

Ανθοπωλεια Δριμάλας

6:56 π.μ.

0 σχόλια

Ναί αυτό τόν πειραιά ονειρεύομαι

Ανθοπωλεια Δριμάλας

6:38 π.μ.

0 σχόλια

Ο Πειραιάς (Αρχαία Ελληνικά: Πειραιεύς

Ο Πειραιάς (Αρχαία Ελληνικά: Πειραιεύς)

είναι πόλη της περιφέρειας Αττικής και διαθέτει τον σημαντικότερο λιμένα της Ελλάδας και της ανατολικής Μεσογείου. Ο Πειραιάς αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο οικισμό της Ελλάδας και είναι η έδρα του Δήμου Πειραιώς, ο οποίος έχει έκταση 10,9 τ.χμ. και πληθυσμό 163.688 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011, που τον καθιστά ως τον τέταρτο μεγαλύτερο σε πληθυσμό δήμο της χώρας μετά τις συγχωνεύσεις που προκάλεσε το Πρόγραμμα Καλλικράτης. Η ευρύτερη περιφερειακή ενότητα του Πειραιά αποτελείται από τον ομώνυμο δήμο και ακόμα έξι προάστια, με συνολικό πληθυσμό 448.997 κατοίκους^[1] και έκταση 50,4 τ.χμ., και καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας, που συγκροτεί την περιφέρεια πρωτευούσης. Το κέντρο του Πειραιά απέχει περίπου 12 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, της οποίας αποτελεί ιστορικό επίνειο.

Ο Πειραιάς στην σύγχρονη εποχή είναι το σημαντικότερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας και το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της ελληνικής οικονομίας, ενώ διαθέτει τον μεγαλύτερο (σε επιβατική κίνηση) λιμένα της Ευρώπης^[2], συνδέοντας ακτοπλοϊκά την πρωτεύουσα με τα νησιά του Αιγαίου.

Πίνακας περιεχομένων

- 1 Ιστορία
- 1.1 Όνομα
- 1.2 Ετυμολογία
- 2 Σύγχρονος Πειραιάς
- 2.1 Δημοτικός Πληθυσμός
- 2.2 Μεταφορές
- 2.3 Αξιοθέατα & Μουσεία
- 2.4 Θέατρα
- 2.4.1 Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)
- 2.4.2 Βεάκειο Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)
- 2.4.3 Μενάνδρειο Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)
- 2.4.4 Άλλα θέατρα
- 2.5 Συνοικίες & Περιοχές Πειραιά
- 2.6 Εκκλησίες
- 2.7 ΜΜΕ
- 2.8 Εκπαιδευτικά Ιδρύματα
- 2.9 Αθλητισμός
- 3 Κλίμα
- 4 Αδελφοποιημένες Πόλεις
- 5 Προξενικές Αρχές
- 6 Πρόσωπα
- 7 Παραπομπές
- 8 Προτεινόμενη βιβλιογραφία
- 9 Φωτογραφικό Υλικό
- 10 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστορία

Ο Πειραιάς σύμφωνα με τον Στράβωνα αλλά και σύγχρονων γεωλογικών μελετών ήταν κάποτε νησί το οποίο ενώθηκε με την Αττική μετά τις αποθέσεις του Κηφισού αλλά και άλλων ρεμάτων της περιοχής. ^[3] ^[4] Κατά τον Σουίδας υπήρξε κατά την τεταρτογενή περίοδο της ιστορίας νησί ενώ η πρωτοελλαδική ζωή στην πόλη εμφανίζεται γύρω στο 3000 π.Χ. Η περιοχή του Πειραιά φαίνεται να κατοικείται ήδη από τη νεολιθική περίοδο και έφτασε στο μεγαλύτερο σημείο ακμής στην κλασική εποχή, όταν ανακηρύχθηκε για πρώτη φορά σε δήμος, αποτελώντας συγκεκριμένα έναν από τους δήμους του άστεως της αρχαίας Αθήνας, και επιλέχθηκε ως το επίνειο της αθηναϊκής πόλης-κράτους. Ακολούθησε μια μακρά περίοδος παρακμής όπου ο Πειραιάς ερημώθηκε κατά καιρούς, φτάνοντας μέχρι τον 19ο αιώνα και την μεταφορά της πρωτεύουσας του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους στην Αθήνα το 1834, οπότε ξεκίνησε μια περίοδος ανάπτυξης της πόλης, με την σταδιακή αύξηση του πληθυσμού της και τον άρτιο πολεοδομικό της σχεδιασμό με βάση το σύστημα που εφάρμοσε ο Ιππόδαμος ο Μιλήσιος στον σχεδιασμό του αρχαίου Πειραιά, που αποτελεί πρότυπο πολεοδομικού σχεδιασμού μέχρι και σήμερα. Μάλιστα ο Πειραιάς είχε προταθεί το 1832 από τον Gutensohn, αρχιτέκτονα του Λουδοβίκου Α' της Βαυαρίας, για πρωτεύουσα της Ελλάδας η οποία θα επεκτεινόταν σταδιακά προς την Αθήνα,αλλά τελικά έγινε το αντίστροφο αφού επιλέχθηκε η Αθήνα για πρωτεύουσα και ο Πειραιάς αργότερα ενσωματώθηκε στην περιφέρεια πρωτευούσης.

Άμεσες πηγές για τη μελέτη της ιστορίας και τοπογραφίας του Πειραιά αποτελούν οι διάφορες επιγραφές, ευρήματα αρχαίων τάφων, θεμέλια ναών, νεωσοίκων, κτιρίων και τειχών και αρχαίων λιμενικών έργων, σε συνδυασμό πάντα με τις περικοπές αρχαίων συγγραφέων που αναφέρονται στον Πειραιά, σπουδαιότεροι των οποίων ήταν οι: Θουκυδίδης, Ξενοφών, Αριστοτέλης, Πλούταρχος, Ισοκράτης, Πλάτων, Λυκούργος, Δημοσθένης, Ηρόδοτος και Πολυδεύκης. Ο αρχαιότερος όμως αυτών ο Διόδωρος ο περιηγητής (4ος αιώνας π.Χ.) ήταν αυτός που πρώτος συνέγραψε για την Αττική, τον οποίον και ακολούθησε ο Ηλιόδωρος που συνέγραψε έργο εκ 15 βιβλίων για τα μνημεία της Αθήνας.

Όνομα

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα τα ονόματα που έλαβε κατά καιρούς τόσο η πόλη του Πειραιά όσο και ο λιμένας της είναι κατά σειρά:
1. Ονομασίες πόλης

«Πειραιεύς» (αρχαίοι χρόνοι μέχρι και τελευταία επίσημη ονομασία).

«Δράκος»

«Πειραιάς» (Στέφανος Βυζάντιος και σύγχρονη δημοτική)

«Πειραίας», «Περαίας», ή «Περαιάς», (κατά δημώδεις ονομασίες). Επίσης σε κείμενα του προηγούμενου αιώνα απαντώνται: «Πιραιάς», ή «Πιρεάς», ακόμη και «Πειρεάς», «Πειρέας», «Πιρέας» και «Περέας» ή «Περεάς». Σε όλες τις περιπτώσεις που τονίζονταν στη λήγουσα λάμβανε περισπωμένη.

2. Ονομασίες λιμένα

Ο «Λέων του Πειραιά» (αντίγραφο)

«Λιμήν του Πειραιώς» ή απλώς «Λιμήν» (αρχαίοι χρόνοι - τελευταία αρχαιολογική άποψη).

«Κάνθαρος» ή «Λιμήν Κανθάρου» (ομοίως αρχαίοι χρόνοι).

«Κωφός λιμήν» (μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο - τελευταία αρχαιολογική άποψη).

«Λιμήν Αθηνών».

«Λιμήν Λέοντος» ή γνωστότερα «Πόρτο Λεόνε»(τον 17ο αιώνα ένα λιοντάρι από μάρμαρο, φρόντιζε το λιμάνι και ήταν το πρώτο πράγμα που έβλεπαν οι ταξιδιώτες όταν έφταναν στο λιμάνι, στην σύγχρονη εποχή υπάρχει ανακατασκευή από τον γλύπτηΜέγκουλα Γεώργιο. Το πρωτότυπο κλάπηκε από τον Φραντσέσκο Μοροζίνι(Morozini) και βρίσκεται στην Βενετία).

«Πόρτο Δράκο» ή «Πόρτο Δρακόνε».

«Πόρτο της Αθήνα" (Μελέτιος).

Επίσης κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, Μεσαίωνα, Ενετοκρατία, Τουρκοκρατία, έλαβε τα παρακάτω ονόματα:

"Athenarum portus".

"Porto dei Setine".

"Portus de Sithines", ή "Sithines".

"Porto Leone", ή "Porto Draco", ή "Porto Dracone".

«Ασλάν Λιμάνι» (πριν και κατά το 1821)

Ετυμολογία

To Mικρολίμανο και στο βάθος το στάδιο Ειρήνης και Φιλίας

Μαρίνα Ζέας στο Πασαλιμάνι Πειραιώς

Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς προκειμένου να ενισχύσουν το νησιωτικό χαρακτήρα του Πειραιά ετυμολογούν τη λέξη «Πειραιεύς» εκ του «περαιεύς» (με εναλλαγή του ε σε ει). Πειραιεύς σημαίνει ο πορθμεύς (περαιόω = περνώ αντίκρυ), δηλαδή αυτός που αναλαμβάνει διαπόρθμευση από τη Φαληρική ακτή στην απέναντι όχθη της νήσου του Πειραιά. Κατά τους Δραγάτση Ι. και Χατζή Α. το όνομα από προσηγορικό μετεβλήθει αργότερα σε τοπωνυμικό, (συνδυάζοντας το φαρμακώ (φάρμακο - φαρμακεύς) και βάπτω (βαφή - βαφεύς). Έτσι ο Πειραιάς δηλώνει επάγγελμα όπως τα τοπωνύμια Πέραμα, Γαλατάς κ.λπ. Στην αρχαία ελληνική «πορθμεύς» λεγόταν όχι μόνο πειραιεύς αλλά και πειραιός (Σ. Βυζάντιος). Στη ετυμολογία αυτή συμφωνούν και οι J. Schmidt και K. Wahrman (1929). Τέλος η άποψη αυτή ενισχύεται από την ονομασία Πειραιός που λεγόταν επίσης ο λιμένας της αρχαίας Κορίνθου που σήμαινε επίσης πορθμεύς.

Κατ΄ άλλους η ονομασία Πειραιεύς παράγεται από το «πέραν» (εις την αντιπέραν) επειδή στην αρχαιότητα μεσολαβούσε τόπος ελώδης, (το λεγόμενο «αλίπεδον»), όπως επίσης λέγονταν ομοίως οι αντιτακτές όχθες π.χ.:

Περαία Παλαιστίνης, πέραν του Ιορδάνη ποταμού.

Περαία, έναντι Τενέδου και Μυσίας.

Περαία Κορίνθου (σημερινή Περαχώρα)

Περαία Συρίας, της οποίας οι κάτοικοι λέγονταν Πειραιείς.

Περαία Σμύρνης (προάστιο της Σμύρνης).

Κατόπιν των παραπάνω ο Α. Χατζής υποστηρίζει ότι και στη σημερινή διάλεκτο οι ονομασίες Περεάς, ή Περαιάς και Περέας ή Περαίας δεν αποτελούν βαρβαρισμό παραπέμποντας στο λεξικό Pape-Benseler στη λέξη Πειραιεύς.

Σύγχρονος Πειραιάς

Δημοτικός Πληθυσμός

Έτος	Πληθυσμός^[6]^[7]	Αλλαγή	Πυκνότητα
1835	300	κατά σχετικό υπολογισμό	-/km²
1836	1,011	πρώτη απογραφή Δήμου Πειραιά	-/km²
1840	2,033	-	-/km²
1845	4,247	-	-/km²
1896	51,020	-	-/km²
1920	133,482	-	-/km²
1928	251,659	Μετά την Μικρασιατική καταστροφή	-/km²
1940	205,404	Μετά την απόσπαση Κοκκινιάς,Κερατσινίου,Κορυδαλλού και Περάματος -	-/km²
1951	186,088	Μετά την απόσπαση της Δραπετσώνας	-/km²
1961	183,957	-	-/km²
1971	187,458	Υπαγωγή Δήμου Νέου Φαλήρου στον Δήμο Πειραιά	-/km²
1981	196,389	-	17,853.55/km²
1991	182,671	-14,168/-7.25%	16,606.45/km²
2001	175,697	-6,974/-3.82%	16,171 /km²

Μεταφορές

ΗΣΑΠ- Σταθμός Πειραιά(αφετηρία)

Η πόλη εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από λεωφορεία, τρόλεϊ, τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο, το Τραμ Αθήνας, το υπεραστικό ΚΤΕΛ και μελλοντικά από την επέκταση της γραμμής 3 του μετρό.

Αξιοθέατα & Μουσεία

Άποψη του Πειραιά από το λόφο του Προφήτη Ηλία σε επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ου αι.

Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος

Σηράγγιο ή Σηραγγείο ή Σπηλιά του Παρασκευά: Υπόγειο κατασκεύασμα μέσα σε βράχους που βρίσκεται πίσω από την πλαζ "Βοτσαλάκια". Το σπήλαιο αυτό λέγεται πως ήταν ιερό, αφιερωμένο στον τοπικό ήρωα Σήραγγο και πιθανολογείται πως αργότερα χρησιμοποιήθηκε επίσης και ως «Ασκληπιείο» και ως «Πορφυρείο» ενώ έχει πολλά υπόγεια διαμερίσματα.

Σπηλιά της Αρετούσας, στο λόφο της Καστέλλας

Νησίδα Κουμουνδούρου, μεταξύ Μικρολίμανου (Τουρκολίμανου) και λιμένα Ζέας (Πασαλιμάνι) της Καστέλλας.

Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος. Το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος συνολικής επιφάνειας περίπου 1850 τ.μ. βρίσκεται στην περιοχή της Φρεαττύδας στην Ακτή Θεμιστοκλέους. Αποτελεί το μεγαλύτερο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος και παρουσιάζει την ιστορία και την εξέλιξη του Ναυτικού των Ελλήνων από την προϊστορική εποχή ως τις μέρες μας.

Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά: Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πειραιά συνολικής επιφάνειας 1394 τ.μ. βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ Τερψιθέας και Πασαλιμανίου. Παρουσιάζει πλήρη εικόνα της ιστορίας της πόλης από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας φιλοξενώντας σημαντικότατα ιστορικά εκθέματα.

Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων: Το Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων βρίσκεται εντός του σιδηροδρομικού σταθμού του Πειραιά στο λιμάνι.

Μουσείο Ζωγραφικής και Σκηνογραφίας: Το Μουσείο Ζωγραφικής και Σκηνογραφίας Πάνου Αραβαντινού βρίσκεται εντός του Δημοτικού Θεάτρου.

Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά: Στην Πινακοθήκη υπάρχουν σημαντικά έργα των Μαλέα, Βολανάκη, Λύτρα, Λαζαρή, Βυζαντίου, Γεραλή, Κοκότση κ.α. καθώς υπάρχει και μεγάλη συλλογή 80 γλυπτών του Καστριώτη.

Θέατρα

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)

Το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα και καθηγητή του Ε.Μ. Πολυτεχνείου Ιωάννη Λαζαρίμο ενώ η ανέγερσή του διήρκεσε από το 1884 έως το 1895, διαστάσεων 34 Χ 45 μ. . Στο Δημοτικό Θέατρο εμφανίστηκαν, κατά καιρούς, οι γνωστότεροι ελληνικοί θίασοι, τo "Εθνικό Θέατρο", "Η Εθνική Λυρική Σκηνή" κ.α. Για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα σε διάφορους βοηθητικούς χώρους του φιλοξενήθηκαν η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Πειραιά καθώς και η Δημοτική Πινακοθήκη.

Βεάκειο Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)

Εσωτερική άποψη του Βεάκειου

Το Βεάκειο Δημοτικό Θέατρο, πρώην Σκυλίτσιο, βρίσκεται στον λόφο της Καστέλλας (Προφήτη Ηλία) και είναι μορφής αρχαίου θεάτρου. Το Βεάκειο κατασκευάστηκε και άρχισε να λειτουργεί το 1969 επί δημαρχίας Αριστείδη-Αλέξανδρου Σκυλίτση του παππού του οποίου Ομηρίδου Σκυλίτση (επίσης δημάρχου Πειραιά) έφερε το όνομα. Το 1976 μετονομάστηκε σε "Βεάκειο" προς τιμήν του μεγάλου ηθοποιού Αιμίλιου Βεάκη ο οποίος είχε γεννηθεί στον Πειραιά. Η χωρητικότητα του θεάτρου είναι περίπου 2000 θεατών όπου και οργανώνονται πολλές παραστάσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τους θερινούς μήνες.

Μενάνδρειο Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)

Το Μενάνδρειο Δημοτικό Θέατρο (πρώην Δελφινάριο) είναι λυόμενου τύπου, θερινό θέατρο, σε μορφή αρχαίου θεάτρου, σε αντιγραφή του αντίστοιχου που υπήρχε στον άλλοτε βασιλικό και σήμερα εθνικό κήπο. Βρίσκεται στη περιοχή του Νέου Φάληρου, κοντά στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Σ΄ αυτό παρουσιάζονται κυρίως «επιθεωρήσεις» από μεγάλους θιάσους τους θερινούς μήνες και είναι χωρητικότητας 1.000 ατόμων.

Άλλα θέατρα

Μέχρι και τη δεκαετία του 1970 στον Πειραιά λειτουργούσαν επίσης το "Αρχαίο Θέατρο" που έδινε παραστάσεις η Δόρα Στράτου, το "Πειραϊκό θέατρο" του δήμου Πειραιά (θερινό) που είχε ανακατασκευασθεί επίσης από τον Σκυλίτση και που αργότερα κατεδαφίστηκε και στη θέση του δημιουργήθηκε μικρό πάρκο (έναντι του ΥΕΝ), το θέατρο Παλλάς (χειμερινό), το θέατρο Πειραϊκού Συνδέσμου (χειμερινό), το Χριστιανικό θέατρο της Ζωής (επίσης χειμερινό), καθώς και άλλες θεατρικές σκηνές μεγάλων εκπαιδευτηρίων (Πλάτωνα, Γαλλικής Σχολής κ.λπ.) και κάποιων κινηματογράφων (π.χ. Αττικόν, Ολύμπιον κλπ.)

Συνοικίες & Περιοχές Πειραιά

Άποψη της πόλης

Αγιά Σοφιά (Μανιάτικα), Άγ. Βασίλειος, Άγιος Νείλος, Βούρλα, Βρυώνη, Γούβα του βάβουλα, Δημοτική αγορά, Ευαγγελίστρια, Ζέα (Πασαλιμάνι), Ηλεκτρικός (συνοικία) ή Λεμονάδικα, Καμίνια, Καλλίπολη,(Πειραιάς), Καρβουνιάρικα, Κοπή, Καστέλλα,Μικρολίμανο (Τουρκολίμανο), Νέο Φάληρο, Ξαβέρη, Παλαιά Κοκκινιά, Παλιατζήδικα, Παπαστράτος, Πειραϊκή, Πηγάδα, Προφήτης Ηλίας (Πειραιά), Ρετσίνα, Τερψιθέα, Τρούμπα, Υδραίικα, Φρεαττύδα, Χατζηκυριάκειο, Ψυττάλεια(νησίδα)

Εκκλησίες

Ο Καθεδρικός Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Πειραιά.

Ο Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνα, Πολιούχου του Πειραιά.

Στον Πειραιά υπάρχει σημαντικός αριθμός ιερών ναών^[8], οι μεγαλύτεροι από τους οποίους είναι:

Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδος
Ο Ι.Ν. του Αγίου Σπυρίδωνος (πολιούχος), ιστορικός ναός
Ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου
Ο Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου
Ο Ι.Ν. Ευαγγελίστριας
Ο Ι.Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης
Ο Ι.Ν. Αγίου Διονυσίου

Δείτε σχετικά Ιεροί Ναοί Μητρόπολης Πειραιώς

ΜΜΕ

Ο Πειραιάς είναι έδρα των τηλεοπτικών σταθμών ΣΚΑΪ, Channel Nine (πρώην Polis), Sport Tv, των ραδιοφωνικών σταθμών ΣΚΑΪ, Red FM, Atlantis FM, Μελωδία, Angel Fm, Λάμψη, Πειραϊκή Εκκλησία και του Δημοτικού Σταθμού Κανάλι 1 καθώς και των τοπικών εφημερίδων "Εν Πειραιει", "Δημοτικό Μέλλον", "Τα Νέα του Σαρωνικού", "Νέος Λόγος", "Κοινωνική" κ.α..

Αξίζει να επισημανθεί πως το πρώτο ελληνικό μη κρατικό κανάλι στην Ελλάδα αλλά και το πρώτο συνδρομητικό κανάλι αργότερα ήταν το κανάλι του Δήμου Πειραιά μεταδίδοντας από το λόφο του Προφήτη Ηλία με τον διακριτικό τίτλο TV Plus Πειραιάς.

Εκπαιδευτικά Ιδρύματα

Στον ευρύτερο γενικά Πειραιά λειτουργούν:

146 Δημόσια Νηπιαγωγεία
146 Δημόσια Δημοτικά
62 Δημόσια Γυμνάσια
58 Δημόσια Λύκεια
3 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα

Συγκεκριμένα στο Δήμο Πειραιά λειτουργούν:

54 Δημόσια Νηπιαγωγεία
60 Δημόσια Δημοτικά από τα οποία ένα Πειραματικό (Ράλλειος)
22 Δημόσια Γυμνάσια από τα οποία τα 3 είναι Πειραματικά και ένα Εσπερινό
22 Δημόσια Λύκεια από τα οποία 1 εσπερινό και 3 πειραματικά (Η Ράλλειος που είναι από τα ελάχιστα σχολεία θηλέων της Ελλάδας, η Ιωνίδειος που είναι το δεύτερο σχολικό κτήριο που χτίστηκε στο νεότερο Πειραιά το 1845-47 με δωρεά του Κωνσταντίνου Ιωνίδη και βρισκόταν στο χώρο που στεγάζεται το σημερινό σχολείο «Ιωνίδειος σχολή» και το Ζάννειο)
1 Ναυτικό Λύκειο
1 Μουσικό Γυμνάσιο/Λύκειο
1 Αθλητικό Λύκειο
2 ΕΕΕΕΚ
7 ΕΠΑ.Λ από τα οποία 1 εσπερινό
2 ΕΠΑ.Σ
2 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων

Αθλητισμός [Επεξεργασία]

Μεγάλα αθλητικά σωματεία Πειραιά:

Ολυμπιακός Σ.Φ.Π
Εθνικός Ο.Φ.Π.Φ.
Π.Α.Ο. Ατρόμητος Πειραιώς
Α.Ο. Προοδευτική Νεολαία
Α.Ο. Ιωνικός Νικαίας
Γ.Ν.Ο. Άρης Νικαίας
Όμιλος Ερετών Πειραιώς

Κλίμα

Το κλίμα του Πειραιά είναι εύκρατο και γενικά ήπιο το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής είναι ο καθαρός ουρανός στην μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, τα μεγάλα σε διάρκεια φθινόπωρα, η αρκετή υγρασία κυρίως τους χειμώνες και τα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. Οι χιονοπτώσεις το χειμώνα είναι σπάνιες και όποτε συμβαίνουν είναι ασθενείς ενώ οι μεγάλες βροχοπτώσεις κυμαίνονται από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως και τα τέλη Απριλίου.